بایگانی برچسب ها: راه های درمان زگیل
زگیل‌ها یکی از معضلات بهداشتی در همه جوامع هستند و درصد قابل توجهی از افراد را در برهه‌ای از زندگی و به نحوی گرفتار می‌کنند. از نظر تعریف، زگیل‌ها توده‌ها یا تومورهای خوش‌خیمی هستند که بر اثر تکثیر و تجمع ویروس‌های بخصوصی ـ موسوم به ویروس پاپیلوم انسانی یا ویروس HPV ـ به وجود می‌آیند و نقاط گسترده‌ای از بدن را مثل پوست دست‌ها و پاها، پوست و مخاط نواحی تناسلی و مخاط دهان و بینی و حنجره گرفتار می‌کنند.
این ویروس لایه سنگفرشی یا بالاترین لایه سطح پوست را گرفتار می‌کند و پس از جایگزینی در این بخش از پوست به تکثیر و گسترش می‌پردازد. تا به حال نزدیک به ۸۰ گونه متفاوت از این ویروس شناسایی شده و در هر منطقه از بدن گونه‌های متفاوتی از این ویروس فعالیت می‌کنند.
زگیل در هر سنی ممکن است بروز کند؛ ولی در دوره شیرخوارگی و اوایل کودکی میزان بروز آن زیاد نیست. در سنین کودکی و دوران تحصیل، زگیل‌ها بیشتر شایع هستند و حداکثر میزان ابتلا در زمان بلوغ و ابتدای دوران بزرگسالی است. در دهه دوم زندگی میزان بروز آنها بسرعت کاهش می‌یابد و در سنین بالاتر نیز بتدریج کمتر می‌شوند. متاسفانه آمار نشان می‌دهد در دهه‌های اخیر، شیوع این بیماری افزایش قابل‌توجهی داشته و بین ۳ تا ۲۰ درصد کودکان در سنین مدرسه به این مشکل مبتلا بوده و در کل جامعه ۱۶ تا ۱۰۶ نفر در بین هر صد هزار نفر زگیل دارند. ضمن این که این بیماری در زنان کمی شایع‌تر از مردان است.
زگیل چگونه منتقل می‌شود
دوره نهفتگی و استقرار زگیل بین چند هفته تا حدود یک سال است. زگیل‌ها از چند راه عمده منتقل می‌شوند:
ـ زگیل‌های کف پا از راه استخرها یا تماس با کف حمام، توالت یا کناره استخرها منتقل می‌شوند.
ـ زگیل‌های شایع دست‌ها و اطراف ناخن‌های کودکان به طور عمده بر اثر مکیدن انگشتان یا جویدن و کندن ناخن و پوست اطراف آن منتقل می‌شوند.
ـ تراشیدن صورت باعث انتقال و انتشار این عفونت در صورت می‌شود.
ـ تماس شغلی با گوشت، مرغ و ماکیان و ماهی باعث افزایش بروز زگیل‌های دست‌ها می‌شود.
ـ زگیل‌های تناسلی به شدت عفونت‌زا و مسری هستند. البته احتمال ابتلای نواحی تناسلی به زگیل به روش‌هایی غیر از تماس جنسی بسیار کم و نامحتمل است و ارتباط دادن این ضایعه‌ها به استفاده از توالت‌های غیربهداشتی یا تماس با فردی در محیط زندگی که زگیل دست یا پا داشته است، امری بشدت نامحتمل و در حد افسانه‌پردازی تلقی می‌شود و زوج‌ها باید حساسیت بسیار زیادی در مورد نحوه ایجاد این زگیل‌ها در همسر خود داشته و به آن دقت و حساسیت فوق‌العاده داشته باشند. احتمال گرفتاری زنان به زگیل تناسلی بیش از مردان است و این آلودگی می‌تواند عواقب شدیدی در زنان به وجود آورد.
ـ نوع نادری از انتقال ویروس بر اثر استفاده از وسایل معاینه داخلی بانوان یا وسایل آلوده به این ویروس‌ها در محیط‌های درمانی به وجود می‌آید.
ـ احتمال انتقال زگیل از مادر مبتلا به زگیل تناسلی به جنین وجود دارد و بعضی از این زگیل‌ها ممکن است سطوح مخاطی حنجره یا مسیر تنفسی نوزاد را درگیر کنند.
ـ استفاده از حمام و وان مشترک در انتقال زگیل دست و پا موثر است.
علائم بالینی
از نظر علائم بالینی زگیل‌ها انواع مختلفی دارند:
ـ زگیل‌های شایع حدود یک میلی‌متر تا یک سانتی‌متر قطر دارند و بیش از همه در پشت دست‌ها و انگشتان و گاهی نیز در کودکان روی زانوها دیده می‌شوند. اینها برجستگی‌های گوشتی با سطوحی برجسته هستند که ممکن است تا ماه‌ها یا سال‌ها بدون تغییر باقی بمانند یا ناگهان بزرگ و زیاد شوند.
ـ این ضایعه‌های پوستی معمولا درد ندارد، ولی گاهی در کف دست یا پا یا کناره ناخن‌ها دردناک می‌شود. در کناره پلک‌ها این نوع زگیل می‌تواند التهاب قرنیه یا ملتحمه ایجاد کند.
ـ در یک درصد موارد ممکن است زگیل شایع ناحیه تناسلی مردان را درگیر سازد که ظاهر و شکل مجزایی از زگیل تناسلی دارد و افتراق آن از زگیل تناسلی از سوی پزشک متخصص و مجرب امکان‌پذیر است. زگیل‌های شایع در ۶۵ درصد موارد طی زمانی حدود دو سال خود به خود بهبود می‌یابند و این بهبود در مردان سریع‌تر از زنان است. با از بین رفتن این ضایعه‌ها، علامت یا تغییر رنگی از آنها باقی نمی‌ماند. احتمال ایجاد تغییرات بدخیمی در این نوع زگیل بسیار نادر است.
ـ زگیل‌های کف پا در ابتدا به شکل برجستگی‌هایی کوچک، براق و گرد با سطحی خشن ظاهر می‌شوند که اندازه‌ای از سر سوزن تا چند سانتی‌متر دارند و در حین راه رفتن دردناکند؛ ولی گاهی نیز دردی ندارند. بیشتر اوقات این ضایعه‌ها با میخچه اشتباه گرفته می‌شوند؛ ولی وجود نقاط سیاه‌رنگ روی سطح زگیل‌ها و دردناک بودن آنها در زمان راه رفتن و ایجاد فشار بر آنها و انتشار این ضایعه‌ها روی کف و پاشنه پا می‌تواند آنها را از میخچه متمایز کند.
ـ زگیل‌های مسطح، سطحی صاف یا کمی برجسته دارند و به رنگ پوست یا زردرنگ هستند و شکلی گرد یا چند ضلعی دارند و اندازه‌شان بین یک تا پنج میلی‌متر است. این نوع زگیل بیشتر روی صورت، پشت دست‌ها و جلوی ساق پاها دیده می‌شود. تعداد این زگیل‌ها می‌تواند از چند تا چندصد عدد متفاوت باشد. بهبود خودبه‌خود این نوع زگیل شایع است و معمولا همراه سرخی، خارش و بروز علائم التهابی روی سطح آنهاست.
ـ زگیل‌های نخی شکل یا انگشتی شکل، بلند و باریک و در مردان و بویژه در ناحیه گردن و صورت شایع هستند و با اصلاح کردن صورت تعدادشان بیشتر می‌شود. گاهی نیز روی دست‌ها و پاها بروز می‌کنند.
ـ زگیل‌های تناسلی به شکل برجستگی‌هایی نرم، صورتی رنگ، بلند و گاهی نخی شکل یا پایه‌دار و مرطوب روی سطح خارجی اندام تناسلی مردان و سطح خارجی یا داخلی اندام تناسلی زنان بروز می‌کنند. گاهی این ضایعه‌ها به هم متصل شده و توده‌های بزرگ یا بسیار بزرگ به وجود می‌آورند که برخلاف دردناک نبودن مشکلات فراوانی را به همراه دارند. مشکلاتی مانند نبود شرایط نظافت این ناحیه و خطر بسیار بالای انتقال از راه تماس جنسی.
گاهی توده‌های زگیلی مجرای خروج ادرار را نیز درگیر می‌سازد و مشکلات ادراری به وجود می‌آورد. در بعضی موارد این ضایعه‌ها همراه دیگر عفونت‌های منتقل شونده از راه تماس جنسی مانند سوزاک، سیفیلیس و حتی ایدز هستند و به همین دلیل مبتلایان به زگیل تناسلی را باید از نظر وجود این بیماری‌ها نیز بررسی کرد و درمان مناسب آنها را انجام داد. این نوع زگیل ممکن است از چند هفته تا چند ماه باقی بماند و در یک‌چهارم موارد نیز ضایعه‌ها عود می‌کنند و ممکن است حتی تا چند سال دوباره عود کنند. احتمال قوی دارد که موارد مزمن زگیل‌های تناسلی، به خصوص در زنان، با بدخیمی‌هایی مانند سرطان دهانه رحم و سرطان‌های ناحیه تناسلی ارتباط داشته باشند.
ـ زگیل قصابان در افرادی دیده می‌شود که با گوشت، ماهی و ماکیان سر و کار دارند و بر اثر تماس با گوشت آلوده به وجود می‌آید. بزرگ‌تر از زگیل‌های شایع بوده و شانس عود زیادی دارند و به درمان نیز مقاوم هستند.
برای درمان چه کنیم؟
درمان همه زگیل‌ها در همه موارد عملی و ضروری نیست. در بیشتر موارد زگیل شایع به شکل خودبه‌خودی و طی زمانی یک تا دو ساله از بین می‌رود. افراد مبتلا به زگیل کف پا باید از جوراب یا دمپایی‌های شخصی در همه اماکن بخصوص در استخرها و مناطق عمومی استفاده کنند. استفاده نکردن از حوله‌ها و تیغ‌ها و وسایل نظافت مشترک، توصیه به نجویدن ناخن‌ها یا پوست کناره آنها، شستن حمام‌ها و سرویس‌های بهداشتی پس از استفاده و استفاده از کاندوم در ارتباط جنسی، همگی از روش‌های موثر در جلوگیری و کنترل زگیل‌ها هستند. در درمان زگیل می‌توان از درمان موضعی با اسیدهای گوناگون مانند اسید سالیسیلیک و اسید لاکتیک یا چسب‌های حاوی این مواد استفاده کرد.
این درمان باید چند ماه ادامه یابد تا نتیجه‌بخش باشد. از درمان موضعی با دارویی به نام «پودوفیلین» نیز با شرایط بسیار خاص و تحت نظر پزشک متخصص می‌توان در زگیل‌های تناسلی استفاده کرد، ولی باید دوباره تأکید کرد که این درمان باید با شرایط خاص و تحت نظر مستقیم پزشک متخصص انجام شود و به هیچ وجه نباید خوددرمانی صورت گیرد.
درمان‌های موضعی جدیدی نیز وجود دارند که براساس تحریک سیستم ایمنی فرد و بالا بردن قدرت ایمنی پوست در از بین بردن عفونت ویروسی عمل می‌کنند. از روش درمانی انجماد ضایعه‌ها یا آنچه تحت عنوان «فریز کردن» یا «کرایوتراپی» از آن یاد می‌شود نیز می‌توان در درمان انواع زگیل کمک گرفت. در موارد ایجاد ضایعات گل کلمی شکل، به خصوص در ناحیه تناسلی، می‌توان از روش‌هایی مانند جراحی، سوزاندن با دستگاه‌های الکتریکی یا لیزر یا پرتودرمانی بهره برد. برخی موارد مقاوم و عودکننده زگیل‌ها را می‌توان تحت نظر روان‌پزشک دارای تجربه با هیپنوتیزم یا روش‌های تلقینی درمان کرد.
دست آخر این که باید دوباره یادآوری کرد که بعضی گونه‌های ویروس‌های مولد زگیل مانند گونه ۶، ۱۶ و ۱۸ که زگیل ناحیه تناسلی ایجاد می‌کنند، ارتباط مستقیم و ثابت شده‌ای با بروز بدخیمی‌های دستگاه تناسلی، حنجره و دهان دارند و وجود این ضایعه‌ها را باید جدی گرفت و در اسرع وقت به درمان مناسب آنها پرداخت.